ارزیابی بیابان‌زایی اراضی حوزۀ آبخیز شازند با استفاده از روش فائو و یونپ

شناسائی و ارزیابی عوامل مؤثر در بیابان­زایی و تعیین مناطق مبتلا به این معضل از ضروریات امر در هر منطقه می­باشد. یکی از مناسبترین روش­ها جهت ارزیابی بیابان­زایی روش فائو و یونپ می­باشد که در آن فرآیندهای متعددی جهت ارزیابی بیابان­زایی بررسی و مطالعه می­گردند. زوال پوشش گیاهی، فرسایش آبی، فرسایش بادی، افت کمّی و کیفی منابع آب و شور شدن خاک به همراه فشار دام و جمعیت بر روی محیط زیست فرآیندهای اصلی مورد مطالعه در این تحقیق بودند. دوره زمانی ارزیابی یک دورۀ 20 ساله (87-1368) و با توجه به قدیمیترین اطلاعات،     عکس­های هوائی و تصاویر ماهواره­ای موجود انتخاب شد. برای ارزیابی هر فرآیند چندین شاخص در نظر گرفته شده و با برداشت­های میدانی و مطالعات کتابخانه­ای شاخص­های منتخب ارزیابی و امتیازدهی شدند. چهار کلاس ناچیز، متوسط، شدید و خیلی­شدید نیز جهت تفکیک درجات بیابان­زایی در نظر گرفته شد. هر یک از فرآیندها از سه جنبه وضعیت کنونی، سرعت و استعداد طبیعی بیابان­زایی بررسی شدند. نقشه­های    بیابان­زایی از جنبه­های مذکور در محیط GIS ترسیم و جهت تهیۀ نقشه نهایی بیابان­زایی تلفیق گردیدند. بر اساس نتایج حاصله در حوزۀ آبخیز شازند به ترتیب 116466 هکتار (20%) اراضی در کلاس ناچیز، 273240 هکتار (48%) در کلاس متوسط و 179123 هکتار (32%) در کلاس شدید بیابان­زایی قرار دارند. بیابان­زایی شدید عمدتاً در اراضی با شیب 30-15 درصد و دارای پوشش گیاهی فقیر مشاهده شد. فرسایش آبی و زوال پوشش گیاهی عوامل اصلی بیابان­زایی و فشار چرای دام علت اصلی افزایش سرعت تخریب اراضی در این منطقه می­باشد